Digital Marketing P1 – Mình đã tự học và đến với Digital Marketing như thế nào?

Học Digital Marketing để bắt đầu kiếm tiền online? Những kiến thức Digital Marketing cơ bản cần thiết? Hiểu như nào về Digital Marketing để bắt đầu kiếm tiền online? Một số sách về Marketing và Digital Marketing hay và một số khóa học Digital Marketing anh em đang tìm kiếm? .v.v.

Hi anh em! Rất vui được gặp lại anh em trên Blog Bùi Quang Dũng với chuyên mục “Kiếm tiền online”. 

Đợt này có rất nhiều anh em thắc mắc và đặt câu hỏi cho mình là: “Sao mình học và làm trong ngành tài chính mà lại biết nhiều về marketing thế, đặc biệt là trong lĩnh vực Digital Marketing?”

Thực ra tuy mình học chuyên về ngành Tài chính – Ngân hàng, nhưng Marketing (Tiếp thị) và Branding (Truyền thông thương hiệu) lại là hai lĩnh vực khác mà mình rất đam mê, mà không hiểu tại sao luôn anh em ạ. Chắc do nghèo đấy!

Bài viết này mình sẽ tập trung kể lể và chia sẻ cho anh em con đường của mình khi đến với Digital Marketing chuyên nghiệp, và cách mình tự học về Digital Marketing như thế nào, để đến giờ dù chuyên ngành chính của mình là Tài chính nhưng mình vẫn có thể tự triển khai các dự án Digital Marketing và tự tìm tòi mày mò ra các cách kiếm tiền online thụ động nhé.

I. Digital Marketing – Mình đã tự học và đến với nó như thế nào?

1. Tìm hiểu Marketing trong trường đại học

Ngày xưa khi học chuyên ngành Tài chính quốc tế ở đại học Ngoại thương, đáng lý ra thì khi đi mua sách tham khảo các học phần, thì mình phải mua sách tài chính bổ trợ là chủ yếu. Nhưng mà lần nào cũng thế, cứ đi mua sách về là giá sách của mình lại đầy những cuốn sách về Marketing, Branding, với Dịch vụ khách hàng. 

Những năm 2009 – 2013 thì Digital Marketing chưa mạnh như bây giờ, thậm chí mình còn chả biết khái niệm này là gì. Năm 2009 khi bắt đầu nhập học ở Hà Nội, mình mới bắt đầu dùng Facebook viết nhăng viết cuội tán gái, với dùng Messenger để xem thông tin lớp trưởng thông báo, chứ nói thiệt kiến thức về không gian mạng của mình lúc đó đúng kiểu “nhà quê lên tỉnh luôn”.

Năm thứ 3 ở trường, mình cũng có cơ may học được 3 tín chỉ môn Marketing căn bản, nhớ hồi đó được điểm B lận. Nhờ 3 tín chỉ này mình mới bắt đầu tiếp cận sâu hơn về ngành Marketing, nhưng nói thiệt là ở trường mình dạy về Marketing hơi bị chán. Đọc sách các bác viết hay hơn.

2. Tìm hiểu Digital Marketing trong lúc đi làm

Ra trường, ý định đầu tiên của mình là mở studio chụp ảnh cơ, vì mình có 2 năm kinh nghiệm lập team đi chụp ảnh kỷ yếu kiếm tiền. Anh chị em kỷ yếu K48 – K49 – K50 chắc giờ vẫn còn nhớ tên mình đó, anh em quen biết ai trong khóa đó thì thử hỏi xem, biết đâu lại có người nhớ!

Làm luận văn tốt nghiệp xong, trong quãng thời gian nghỉ dài 6 tháng chờ bằng, mình có đi tìm hiểu đủ thứ thông tin để mở studio. Nhưng sau khi tìm hiểu xong rồi, và có được câu trả lời cho đủ loại câu hỏi rồi, thì mình quyết định là đi làm lấy kinh nghiệm đã rồi có vốn, có tích lũy, có một chút kiến thức rồi mới làm. Và mình quyết định đầu quân cho Ngân hàng Standard Chartered Việt Nam, chỉ vì hôm đi phỏng vấn mình kết chị sếp của mình quá. Sau này mình vẫn thấy không hề sai lầm khi quyết định đầu quân cho chị, mà bỏ qua 5 offer letters từ các ngân hàng khác. Có thời gian mình sẽ kể chuyện mình làm ở ngân hàng này sau.

Quá trình này mình vừa đi làm vừa đi học về Marketing, Branding, Customer Service. Việc ở ngân hàng mình vẫn luôn hoàn thành tốt, thậm chí sau này mình còn được đánh giá là vượt kỳ vọng, mặc dù khẳng định với anh em là mình không thông minh cho lắm đâu nhé, mỗi tội chăm chỉ.

Quá trình này với mình mà nói thực sự khốc liệt, vì làm ngân hàng nước ngoài, thì anh em phải hiểu nó áp lực vãi linh hồn hơn mấy công việc bình thường nhiều, nên việc phân bổ thời gian để tự học nó khá là khoai. Anh em cứ hiểu là hồi đó có những quãng thời gian, mình làm từ 8:30 sáng đến ngót nghét 9-10 giờ đêm, liên tùng tục ấy. Về đến nhà chỉ nằm ngủ thôi chứ làm ăn được gì.

Nhưng chắc may hơn khôn, nhờ đống sách mình tự mua và đọc ngấu nghiến hồi đó, mà đến khi khái niệm này lên ngôi những năm gần đây, thì mình đã không bị bỡ ngỡ khi tiếp cận ngành này so với người khác. Và cũng nhờ những kiến thức căn bản đó mà mình có thể tự đọc và học được các biến số mới trong ngành Digital Marketing một cách nhanh chóng.

3. Nghỉ ngân hàng và tự thân lập nghiệp

Tháng 04.2017, mình rời khỏi ngân hàng để bắt đầu lập nghiệp riêng. 

Mình quyết chí nghỉ ngân hàng để đi lập nghiệp trong mảng “Nhiếp ảnh thương mại”. Lại một thứ không hề liên quan đến chuyên ngành mình học. Anh em cứ cười đi, cười thật to vào!

Nhưng hồi đấy mình nghỉ ngân hàng vì không phải là công việc quá áp lực, mà chỉ do mình muốn xem thử công việc “Nhiếp ảnh chuyên nghiệp” hay “Nhiếp ảnh thương mại” mà mình từng tìm hiểu hồi sinh viên nó sẽ đi đến đâu.

Từ thời điểm đó đến 3 tháng sau, mình chỉ đi học, học và học. Mình vào Đà Nẵng học hết thầy này đến thầy kia, rồi bắt xe đò vào tận Sài Gòn để tìm thêm người chỉ dạy. Quá trình ấy kéo dài hơn 3 tháng, cho đến lúc mình nằm khóc một mình trong một Homestay nhỏ khu Little India (Tiểu Ấn) ở bên Singapore, khi mình chỉ còn vỏn vẹn trong tài khoản chưa đầy 2 triệu đồng, và còn 2 ngày nữa mình bay về Hà Nội, để đoàn tụ với vợ mình lúc đó đang mang bầu đứa con đầu lòng.

Kể khổ tí cho đỡ nghẹn ngào, những phải nói quá trình đi học đấy, những người đã đỡ đầu cho mình trong ngành như:

• Các anh chị em trong ngành Nhiếp ảnh thương mại. Đặc biệt là người thầy đầu tiên của mình là Trần Việt Đức, hiện đang là CEO của Kiến’s Collection.
• Và đặc biệt mình dành lời cảm ơn sâu sắc đến anh chị em khách hàng của LK Emotion Wedding hồi đó, đã tin tưởng và cho mình những kỷ niệm thật vui. Mình nhớ ơn anh chị em rất nhiều, vì đã cho mình một cơ hội để chứng tỏ bản thân, và yêu thương em đến tận bây giờ.
• Quãng thời gian 2017-2018 này, mình cũng xin cám ơn khóa học Personal Branding của PR Elite School do thầy Nguyễn Đình Thành và thầy Phan Tất Thứ chủ trì. Nhờ khóa học này mà mình bứt phá lên một cách nhanh chóng, vì nắm được những cốt lõi trong Truyền thông thương hiệu cá nhân. Chân thành cám ơn các thầy.
• Quãng thời gian 2017-2018 này, mình cũng xin cám ơn tiếp 2 người là Master. Lê Ngọc Khánh – Hiện đang là CEO của Era Pharma, người đầu tiên mang lại cho mình cơ hội được tiếp cận với những kiến thức về bán hàng trên Facebook. Và người thứ 2 là em Phạm Thanh Thịnh – người hệ thống hóa cho mình những kiến thức từ căn bản đến nâng cao, rồi còn cùng mình lập ra LK Business Studio, trợ giúp mình trong những năm 2019 – 2020 đại dịch.

4. Cổ phần hóa và gặp đại dịch Covid

Có một điều mà hồi đó mình không thể hiểu nổi, là tại sao lúc mình làm Freelancer một mình, tự làm Marketing, tự làm Branding, tự làm Dịch vụ khách hàng, tự làm chuyên môn thì cực kỳ ngon lành. Thời điểm 2018 mình đã có doanh thu mỗi tháng trên 100 triệu đồng, với khoảng 5 show chụp mỗi tháng. Còn vào mùa cưới thì nếu mình làm chăm tăng x3 lượng show lên thì số tiền mình thu về còn x3 x4 lần con số đó.

Nhưng…!

Khi nghe lời một người bạn, chuyển từ mô hình làm Freelancer sang mô hình Doanh nghiệp, trong 2 năm 2017-2018 gây dựng thương hiệu, và cũng chỉ chưa đầy 2 năm sau đó, mô hình chuyển đổi không thành công khiến mình mất sạch, và vướng vào nợ nần.

Lúc này mình mới ngồi lại tự trách mình, rồi trách người, trách luôn số phận, trách luôn cuộc đời. Rồi khi tìm được nguyên do, mình mới ú òa, và mình đã tự trả lời được một số câu hỏi hồi đó. Mình tạm liệt kê những nỗi đau hồi đó cho anh em cùng biết như sau:

• Định vị phân khúc khách hàng để làm Marketing rất quan trọng. Trước mình làm cho phân khúc khách thu nhập Trung – Cao thì làm rất dễ, vì đó là chuyên môn của mình. Nhưng khi chuyển đổi mô hình sang làm tệp khách hàng phổ thông, cần một chiến lược khác mà lúc đó giá sản phẩm và quy trình phễu đóng vai trò rất quan trọng.

• Marketing Online cũng phải làm một chiến lược cụ thể, như Marketing truyền thống. Không đơn giản là quảng cáo Facebook, Google, Tik Tok là ra đơn, mà phải xây dựng một chuỗi bán hàng cụ thể.
• Một người làm Marketing cho thị trường nước ngoài thì chưa chắc đã làm Marketing tốt cho thị trường Việt Nam hay Châu Á. Vì hành vi người dùng hay phân tách sở thích của những khu vực khác nhau là khác nhau.
• Một người chuyên về dạy học thì chỉ nên dạy học, chứ không nên thiết kế và tư vấn và đầu tư vào một mô hình kinh doanh. Kinh doanh cần kinh nghiệm thực chiến rất nhiều, thầy giáo chỉ nên làm thầy giáo, người làm marketing thì cứ làm marketing. Hai phạm trù này đừng dựa dẫm vào nhau, rất dễ toang. Nhưng nếu anh em có cơ duyên mà học được cả từ thầy giáo lẫn người làm marketing thực chiến, thì anh em phải biết phúc phận anh em lớn lắm đấy.

• Chuyển đổi từ mô hình Marketing truyền thống sang mô hình Marketing số là một quá trình, thiên về chiến lược hơn, đường đi nước bước, phân bổ tài chính hợp lý, kiểm soát hiệu quả đa kênh, chứ không phải là cứ chi tiền cho Facebook, Google, TikTok là sẽ ra đơn. Thực tế thì sẽ ra đơn, nhưng tỷ lệ đơn khiếu nại và đơn hoàn nhiều gấp bội nếu không hiểu về Customer Service (Dịch vụ khách hàng) và Quy trình điểm chạm khách hàng AIDA trên Internet.
• Digital Marketing không khó, chỉ là lúc mà một người vừa phải làm chuyên môn, vừa làm CEO, kiêm luôn CMO, phụ trách COO, đảm nhiệm luôn HR, và ngồi làm luôn vị trí của CFO .v.v. thì hơi sức đâu mà sáng tạo cho Marketing được.
• Marketing là một nghệ thuật, và người sử dụng thành thạo các công cụ Marketing là một nghệ sỹ. Cần phải thực hành rất nhiều mới ra được kết quả.

Hiểu được tất cả những nỗi đau ấy. Cơ may lại đến, mình lao vào kiếm tiền trong ngành bán áo thun POD (Print on Demand), vừa thực hành các kiến thức Marketing, vừa kiếm tiền trả nợ phá sản.

5. Kiếm tiền online bằng việc bán POD cho thị trường nước ngoài

Ngay sau khi phá sản mình đóng cửa toàn bộ các công việc hiện tại để lao vào một ngành nghề “kiếm tiền đô tiêu tiền Việt” ít người biết là Print on Demand (POD), nghĩa là bán các sản phẩm in thiết kế theo yêu cầu.

Mình có một bài viết rất chi tiết về ngành này, anh em có thể tham khảo thử.

>>> Đọc thêm: KIẾM TIỀN ONLINE VỚI VIỆC BÁN HÀNG POD Ở THỊ TRƯỜNG ÂU – MỸ ÚC

Ban đầu khi được hướng dẫn, mình khá là bỡ ngỡ. Tuy nhiên cũng nhờ các kiến thức căn bản marketing mà mình học được, nhất là phần chạy quảng cáo Facebook nên mình cũng tiếp cận khá nhanh, và sau tháng đầu tiên 08.2020 lỗ sấp mặt (gần $800) thì từ tháng 09.2020 mình đã có lãi dư, và bắt đầu ứng dụng hết tất cả những gì mình biết để…kiếm tiền và kiếm tiền. Trời độ cho mình mình win camp những camp đầu tiên với số lãi lần lượt là $9000, $12000 và win được camp ngon nhất với số lãi $23,000. Số tiền này chẳng là gì so với những anh chị em trong ngành, nhưng đối với một newbie đang rất cần tiền như mình mà nói, thực sự đây là một số tiền mơ ước.

Từ đó mình bắt đầu yêu thích việc Kiếm tiền online, không chỉ mô hình kinh doanh này tinh gọn mà nó mang lại cho mình sự chủ động thời gian, nghĩa là ngồi đâu mình cũng có thể làm được. Khi anh em hiểu về hệ thống kinh doanh online, thì anh em sẽ mất thời gian đầu hơi bị mệt tí trong việc set-up, nhưg đến sau nó tự chạy thì rất là oke nhé.

Thời điểm 03.2021, khi Apple update iOS 14 chống theo dõi người dùng từ Facebook, thì quảng cáo Facebook giai đoạn ấy toang hẳn và anh em chỉ dùng quảng cáo Facebook để làm POD hầu như chỉ biết kêu trời. Thời điểm ấy doanh thu của mình cũng bị giảm sút rõ rệt, nhưng sau khi ngồi lại phân tích cụ thể và đọc thêm từ các diễn đàn nước ngoài, thì mình cũng đã có cách xử lý riêng.

Sau khi hiểu rõ nguyên do, và mình bắt đầu đào sâu vào các nền tảng khác, thì mình quyết định tạm dừng việc bán POD để quay trở lại Ngân hàng làm việc, để có thu nhập ổn định phụ giúp gia đình và cũng có thêm thời gian nghiên cứu sâu về Digital Marketing.

6. Quay lại ngân hàng, vừa cày vừa học về Digital Marketing

Tháng 11.2022 sau khi kết thúc chiến dịch Facebook Ads cuối cùng ở trong niche Hunting, mình quay trở lại ngân hàng Standard Chartered làm việc, cũng nhờ chị sếp cũ của mình đưa về sau bao nhiêu năm gian truân ở ngoài.

Gặp nhau mừng mừng tủi tủi chưa được bao lâu thì lúc nhận được Offer Letter (Thư mời làm việc), mình gọi điện khoe chị thì chị bảo với mình một câu xanh rờn: “Cố gắng làm việc nhé, hết tháng chị cũng về làm Expert bên Visa rồi!!” 

Mình nghe chị nói thế mình shock vãi, nhưng mà chị đã chọn rồi thì mình biết làm sao. Mình vẫn quay lại làm việc với vị trí Chuyên viên cao cấp Trung tâm thẻ  thời điểm đó, xong được thăng lên làm Giám đốc Phát triển Kinh doanh ở Khối khách hàng Priority vào 04.2022.

Thực tế thì mình vẫn đảm đương công việc khá tốt, trừ một việc là khi lên đến chức vụ kia thì họp hành nhiều quá, mà ghét cái ngân hàng lại không cho phép sử dụng công cụ Digital Marketing – một kỹ năng mà mình đã được rèn luyện thực chiến qua bấy nhiêu năm, nên hầu như chỉ im im mà làm theo hình thức cá nhân chuyên biệt.

Mất mấy tuần định hướng lại, mình ngày làm ở Ngân hàng, tối tranh thủ học thêm về Digital Marketing. May thay, một số người thầy có tâm lại xuất hiện, đỡ mình lên và trao cho mình những khóa học về Digital Marketing tổng thể, SEO tổng thể, Google Ads, Google Shoping, Tik Tok Ads, hay nhiều khóa học chuyên môn cao cấp từ online đến offline mà nhờ các khóa học đó, kiến thức về Digital Marketing của mình ngày càng vững vàng.

Ôi mệt quá! Mình tạm kể đến đây thôi, đợi phần sau mình viết tiếp nhé. Mình quên mất hôm nay còn chưa chạy được cuốc xe nào để có tiền cả. Anh em ráng chờ mình nha.

Ở Phần II mình sẽ viết tiếp chia sẻ cho anh chị em về vai trò của Marketing trong cuộc sống, và mình cũng sẽ chia sẻ thêm một số tips cá nhân trong quá trình học Digital Marketing của mình nhé. Anh chị em đón đọc ở phần sau.